کسی چه میداند؟ شاید دیگر کاربران خیلی کمتر نیاز پیدا کنند تا برای یافتن پاسخ سوالات خود وارد سایتها شوند. در همان صفحه نتایج جواب را بگیرند و بعد هم مرورگر خود را ببندند. این یکی از احتمالات آیندهای است که قابلیت جدید صفحه سرچ، یعنی AI Overview گوگل میتواند برای مدل سرچ کردن کاربران در اینترنت رقم بزند.
گوگل در سالهای اخیر بارها و بارها الگوریتمها و ساختار نتایج جستجوی خود را تغییر داده است، اما تغییر اخیر تحت عنوان AI Overview یکی از بزرگترین و بحثبرانگیزترین آنها است. سوال مهمی که ذهن بسیاری از ما در حوزه دیجیتال مارکتینگ را به خود مشغول کرده این است: «آیا باید با سئو خداحافظی کنیم؟» برای پاسخ به این سوال، بیایید ببینیم AI Overviews چیست، چه تاثیری روی سئو دارد و چگونه میتوانیم بازی را به سمت خودمان برگردانیم.

AI Overview چیست؟
AI Overview قابلیت جدید گوگل است که در پاسخ به جستجوی کاربران، بهجای ارائه لینکهای وبسایتها، یک پاسخ کامل و خلاصهشده توسط هوش مصنوعی ارائه میدهد. البته که لیست منابع هم در این نتیجه قابل مشاهده است.
این پاسخها با ترکیب اطلاعات مختلف از سراسر وب و پایگاه دانش گوگل (Knowledge Graph) تولید میشوند و با نوعی استدلال چندمرحلهای، سوال کاربران را تجزیه کرده و پاسخهایی دقیقتر، ساختاریافتهتر و در ظاهر، قابل اعتمادتر نمایش میدهند.
در واقع میتوان گفت که AI Overview مثل یک دستیار باهوش در موتور جستجوی گوگل عمل میکند؛ کسی که قبل از آن که شما وارد سایتها شوید، از منابع مختلف خوانده، ترکیب کرده و پاسخ نسبتا کاملی آماده کرده است.
تفاوت AI Overview با AI Mode چیست؟
AI Mode نسخهای از جستجوی هوشمند گوگل است که به کاربران اجازه میدهد جستجوهای تعاملیتری با پاسخهای گستردهتر تجربه کنند. این حالت در واقع شبیه به استفاده از چتباتهایی مثل ChatGPT داخل خود گوگل است.
اما AI Overview نسخهای گستردهتر و عمومیتر از پروژهای است که گوگل ابتدا با نام SGE یا Search Generative Experience معرفی کرده بود. این قابلیت از 14 می 2024 با نام جدید و بهروزرسانیشده وارد نتایج جستجوی عادی شد و در حال حاضر بهصورت پیشفرض برای همه کاربران در دسترس است، از جمله کاربران ایرانی و وب فارسی.
نکته مهم اینجاست که AI Overview مستقیما در صفحه نتایج جستجو ظاهر میشود؛ جایی که کاربر روی سایتها تمرکز میکند و رقابت عمدتا بین رتبههای اول میباشد. بههمیندلیل، تاثیر این قابلیت بسیار گستردهتر و عمیقتر از AI Mode خواهد بود.
برای مثال، پیشتر اگر سایت شما در رتبه اول قرار داشت، احتمال زیادی وجود داشت که کاربر روی لینک شما کلیک کند. اما حالا ممکن است کاربر پاسخ سوال خود را مستقیما از AI Overview بگیرد، بدون اینکه نیازی به مراجعه به سایتها باشد.
در یک کلام میتوان گفت؛ AI Overview پاسخ هوش مصنوعی است که در نتیجه یک سوال کاربران نمایش داده میشود؛ اما AI Mode قابلیت هوشمندی است که میتواند این پاسخ را به یک مکالمه تبدیل کرده و به صورت عمیقتر به سوالات مختلف کاربران در یک موضوع پاسخ دهد.
برای آشنایی بیشتر با AI Mode، پیشنهاد میکنیم مقالهی ما با عنوان قابلیت AI Mode گوگل را بخوانید.
۵ تغییری که AI Overview در سئوی سایتها ایجاد میکند + راهحلها
ورود AI Overview به نتایج گوگل مثل این است که یک ویراستار باهوش و خلاصهگو، جلوی ورودی سایت شما ایستاده باشد و نگذارد کاربران وارد سایت شوند، چون همهچیز را همان اول به آنها گفته است!
در ادامه ۵ تاثیر مهم AI Overview بر سئو و راهحلهایی برای هرکدام ارائه میکنیم:
1. کاهش نرخ کلیک (CTR)
وقتی کاربران پاسخ مورد نظرشان را از همان باکس AI بگیرند، دیگر دلیلی برای کلیک کردن روی لینکها نخواهند داشت.
مطالعات نشان میدهند که حضور پاسخهای هوش مصنوعی در صفحه نتایج، باعث کاهش شدید نرخ کلیک هم در نتایج ارگانیک و هم در تبلیغات شده است. بهویژه سایتهایی که محتوای اطلاعاتی ساده منتشر میکنند (مثل “چگونه حساب جیمیل بسازیم؟”) بیشترین ضربه را خوردهاند.
راهحل چیست؟
باید محتوایی تولید کنید که فراتر از پاسخهای سریع و سطحی باشد؛ چیزهایی که هوش مصنوعی نمیتواند آنها را بهراحتی خلاصه یا تقلید کند:
- تحلیل عمیق و چندلایه: مقالاتی بنویسید که موضوعات را از زاویههای مختلف بررسی میکنند و دیدگاههای تخصصی و منحصربهفرد دارند.
- دادهها و تحقیقات اختصاصی: محتوایی تولید کنید که بر اساس آمار، نظرسنجی یا تحقیقات خودتان باشد؛ چون AI فقط میتواند دادههای موجود را بازنویسی کند.
- مطالعات موردی و تجربههای واقعی: گزارشهایی از موفقیتها، شکستها و مسیرهای واقعی در کسبوکار خود منتشر کنید. این محتوا برای مخاطب کاربردیتر و برای AI قابل خلاصهسازی نیست.
- راهنماییهای مرحلهبهمرحله: آموزشهایی با جزئیات، اسکرینشات و ویدیو هایی که کاربران را قدمبهقدم جلو میبرد، همچنان ارزش زیادی دارند.
- بهینهسازی برای Featured Snippets: با ساختاردهی محتوا با تیترهای واضح و پاسخهای کوتاه، احتمال دید شدن خود در صفحه سرچ را افزایش دهید.
2. خطر تحریف برند توسط پاسخهای هوش مصنوعی
AI Overview اطلاعات را از منابع مختلف گردآوری میکند، اما این فرآیند ممکن است باعث شود پیام برند شما تحریف یا ناقص منتقل شود. در بعضی موارد، حتی اطلاعات نادرست نیز در پاسخها ظاهر شدهاند که میتوانند به اعتبار برند آسیب بزنند.
راهحل چیست؟
اگرچه نمیتوان کنترل مستقیم روی خروجی هوش مصنوعی داشت، اما میتوان آن را هدایت کرد:
- ساختاردهی واضح محتوا: از پاراگرافهای طولانی و مبهم خودداری کرده و پیامهای کلیدی برند را بهصورت واضح، خلاصه و قابل استخراج بنویسید.
- استفاده از دادههای ساختارمند (Structured Data): با کمک Schema Markup به گوگل در درک بهتر محتوای خود کمک کنید.
- نمایش مزیتها و ارزش برند در ابتدا: پیام برند، ارزشها و ویژگیهای خاص را در ابتدای صفحه قرار دهید، چون AI معمولا از همان ابتدا صفحه اطلاعات را استخراج میکند. البته این کار همیشه ممکن نیست، مخصوصا در صفحات بلند یا محتواهایی که ساختار داستانی دارند. در این موارد، باید تعادلی بین تجربه کاربر و ساختار مناسب برای AI ایجاد کنید.
- انتشار محتوا در منابع معتبر: اگر برند شما در وبسایتهای معتبر دیگر معرفی شده باشد، شانس اینکه AI Overview اطلاعات دقیقتری درباره شما ارائه دهد، افزایش مییابد. چون گوگل معمولا دادهها را از منابع مختلف جمعآوری و بازترکیب میکند.
برای مثال، اگر در حوزه تکنولوژی فعالیت دارید، میتوانید مقاله یا پست مهمان در سایتهایی مثل دیجیاتو یا زومیت منتشر کنید تا برندتان از نگاه موتور جستوجو، “تایید شده” و معتبر تلقی شود.
AI Overview تمایل دارد که اطلاعات خود را از منابع معتبر بگیرد. این موضوع رقابت را برای سایتهای کوچکتر و تازهکار دشوارتر کرده است، چون گوگل بر اساس اصول EEAT (تجربه، تخصص، اعتبار و اعتماد) منابع را انتخاب میکند.
راهحل چیست؟
باید اعتبار آنلاین خود را با استراتژیهایی هدفمند افزایش دهید:
- گرفتن بکلینک از سایتهای معتبر: میتوانید از طریق پست مهمان، تولید محتوای ارزشمند یا انتشار ریپورتاژ تبلیغاتی در سایتهای تخصصی اقدام کنید. اما حواستان باشد که لینکها باید طبیعی و غیرخریداریشده باشند چون ممکن است به سئو شما آسیب بزنند.
برای اطلاعات بیشتر در این مورد، پیشنهاد میکنیم مقاله ما در مورد مشکلات خرید بکلینک را بخوانید.
- انتشار محتوای تخصصی با نام نویسنده متخصص: مقالاتی با تحلیل و نظرات کارشناسی، همراه با بیوی نویسنده منتشر کنید.
- همکاری با چهرههای معتبر در صنعت: مصاحبه، مقاله مشترک یا نقلقول از متخصصان میتواند اعتبار برند را بالا ببرد.
- بهروزرسانی منظم محتوا با منابع جدید: گوگل معمولا محتوای تازهای را ترجیح میدهد که به منابع معتبر ارجاع داده شده باشد. بنابراین سعی کنید مطالب خود را مرتب بهروزرسانی کنید و به منابع جدید معتبر لینک دهید، حتی اگر بهروزرسانی فقط چند پاراگراف باشد؛ این کار کمک میکند تا همیشه در رینگ رقابت باقی بمانید.
4. افزایش اهمیت کلیدواژههای طولانی (Long-tail Keywords)
پاسخهای AI معمولا برای سوالات کلی و پر جستجو خوب عمل میکنند، اما در برابر جستجوهای خاص، عمیق و فنی عملکرد ضعیفتری دارند. این فرصت خوبی برای جذب کاربران هدفمند است.
راهحل چیست؟
از ضعف هوش مصنوعی در جزییات استفاده کنید:
- یافتن سوالات خاص: یکی از راههای موثر برای دیدهشدن در AI Overviews، هدفگرفتن سوالات خاصی است که کاربران در ذهن دارند. ابزارهایی مثل AnswerThePublic میتوانند به شما کمک کنند تا سوالات پرتکرار و دقیق کاربران را پیدا کرده و محتوا را بر اساس آنها بنویسید.
- تمرکز بر محتواهای تخصصی برای حوزههای خاص: خلاصههای عمومی هوش مصنوعی نمیتوانند با محتوایی که بینشهای تخصصی ارائه میدهد، مطابقت داشته باشند.
- ارائه مقایسهها، بررسیها و آموزشهای دقیق برای مخاطب: سعی کنید یک موضوع را از دیدگاههای مختلف بررسی کنید، در آموزشهای خود دقیق باشید و جزيات و ریزهکاریها را به خوبی بیان کنید.
5. رشد ارزش محتوای تصویری و ویدیویی
هوش مصنوعی گوگل بهطور فزایندهای محتوای تصویری را در نتایج خود نشان میدهد. سایتهایی که از ویدیو، آموزش تصویری، دمو محصول، تصاویر گویا یا نمودارهای مفهومی استفاده میکنند، معمولا شانس بیشتری برای دیدهشدن در پاسخهای AI دارند. این نوع محتواها بهاصطلاح محتوای غنیشده (Rich Content) هستند و هم برای کاربر جذابترند، هم برای الگوریتم گوگل.
راهحل چیست؟
- ساخت ویدیو هایی با ساختار مشخص و پاسخگوی نیاز کاربران
- جاسازی ویدیو در صفحات وبلاگ و صفحات لندینگ
- انتشار ویدئو در یوتیوب و بهینهسازی سئو یوتیوب با عنوانهای مناسب، توضیحات کامل و تصویر بندانگشتی جذاب
تغییراتی که AI Overview گوگل در صفحه سرچ اعمال کرده است ممکن است برای بسیاری از کسبوکارها نگرانکننده باشد، اما همزمان فرصتهایی نو برای تمایز و نوآوری نیز فراهم کرده است.
در ادامه مقاله درباره این صحبت خواهیم کرد که چه کارهایی میتوان انجام داد تا از این تغییرات نهراسیم و حتی به نفع خود استفاده کنیم.
آینده سرچ در گوگل چه خواهد بود؟
همانطور که تلفنهای هوشمند، عادت ما به استفاده از اینترنت را تغییر دادند؛ AI Overview هم “جستجو کردن” را بازتعریف میکند. اما این آینده دقیقا چه شکلی خواهد بود؟ آیا باید نگران آن باشیم؟

در ادامه، سه پیشبینی مهم درباره آینده سرچ در گوگل را برایتان باز میکنیم:
1. اعتبار گوگل در خطر است
برای اولین بار بعد از سالها، برخی کاربران دیگر آن اعتماد همیشگی را به گوگل ندارند. باگها و اشتباهات در AI Overview، بهخصوص مواردی که در شبکههای اجتماعی وایرال شدهاند (مثل ماجرای اشتباه پنیر گودا که در تبلیغ گوگل برای Gemini گفته بود: گودا ۵۰ تا ۶۰ درصد از مصرف جهانی پنیر را تشکیل میدهد.)، باعث شدهاند هشتگهایی مثل googenough# در توییتر شوند.

چرا این موضوع اهمیت دارد؟
اگر کاربران به گوگل اعتماد نکنند، احتمال این که سراغ گزینههای دگیری برای سرچ بروند بیشتر میشود. مثل Bing یا Copilot، یا حتی ChatGPT. در همین راستا، در ماههای اخیر شایعههایی منتشر شدهاند که OpenAI در حال ساخت یک موتور جستوجوی مستقل مبتنی بر هوش مصنوعی است که احتمالا رقیبی مستقیم برای گوگل خواهد بود.
این کاهش اعتماد، در نهایت به کاهش ترافیک ارگانیک، افت عملکرد تبلیغات و آسیب به برندها منجر خواهد شد. حتی برخی تحلیلگران معتقدند گوگل بهنوعی وارد «وضعیت اضطراری» شده تا بتواند خودش را در برابر رقبای هوش مصنوعی حفظ کند.

2. ترافیک ارگانیک ممکن است به شدت کاهش یابد
وقتی AI Overview پاسخ خلاصه و مستقیم را همان اول صفحه نمایش میدهد، خیلیها دیگر اسکرول نمیکنند که به لینکها برسند. حتی اگر سایت شما رتبه 1 گوگل باشد، ممکن است زیر باکس هوش مصنوعی پنهان شده و دیگر دیده نشود.
چه چیزهایی باعث افت ترافیک میشود؟
- افت جایگاه بصری: محتوای ارگانیک به پایین صفحه میرود و کاربران باید اسکرول کنند.
- حذف شما از پاسخ هوش مصنوعی: حتی اگر محتوای خوبی داشته باشید، ممکن است AI به سراغ منابع دیگر برود.
- بینیازی کاربران به کلیک: وقتی پاسخ در خود نتیجه دیده میشود، چرا کسی باید وارد سایت شما شود؟
3. قواعد بازی سئو بهسرعت در حال تغییر است
ممکن است فکر کنید قبلا با چند کلید واژه و یک عنوان خوب، میتوانستید رتبه بگیرید، اما واقعیت این است که سئو هیچوقت کار سادهای نبوده. اکنون اما رقابت در نتایج ارگانیک گوگل دشوارتر هم شده و سایتها باید با یک رقیب جدید به نام “پاسخ هوش مصنوعی” رقابت کنید.
چرا؟
چند اتفاق مهم افتاده:
- AI Overview بازی را تغییر داده: حالا رقابت فقط بر سر رسیدن به رتبه 1 نیست، بلکه بر سر دیدهشدن در پاسخ هوش مصنوعی است. به همین دلیل، مفهومی جدید با نام GEO وارد دنیای بازاریابی شده است. GEO یعنی بهینهسازی محتوا برای پاسخهای تولیدشده توسط هوش مصنوعی. البته، این موضوع بهمعنای پایان سئو نیست؛ بلکه یعنی باید استراتژی سئو خود را با شرایط جدید تطبیق دهید.
- اسناد داخلی گوگل لو رفتهاند: اسناد فاششده حاوی بیش از 14000 فاکتور احتمالی برای رتبهبندی هستند. هنوز مشخص نیست کدام یک مهمترند، اما یک چیز قطعی است: سئو سختتر از همیشه شده است.
- گوگل فراموش نمیکند: طبق همین اسناد، گوگل نسخههای قبلی صفحات شما را نگه میدارد و ممکن است تغییرات را هم در ارزیابیاش لحاظ کند. این یعنی تاریخچه صفحه هم اهمیت پیدا کرده است.
البته که گوگل هیچ یک از اخبار منتشر شده در مورد اطلاعات درز شده را تایید نکرده است.
آینده جستجوی گوگل مثل شطرنج با یک بازیکن باتجربهتر شده است. اگر اهل حرکتهای هوشمند و واکنش سریع نباشید، بازی را واگذار میکنید.
اما خبر خوب این است که هنوز هم فرصت وجود دارد. اگر بدانید که چطور محتوای منحصربهفرد، قابل اعتماد و تخصصی تولید کنید، همچنان میتوانید در این رقابت باقی بمانید، حتی موفقتر از قبل!
در بخش بعدی، به این سوال میپردازیم: حالا دقیقا باید چه کار کرد؟ چطور میتوان خود را با این تغییرات هماهنگ کرد و حتی از آنها بهره برد؟
چه کاری میتوان کرد؟
با AI Overview، شرایط بازی تغییر کرده اما نباید امید باخت، AI Overviews به معنای پایان سئو یا بازاریابی دیجیتال نیست. مثل هر تحول بزرگ دیگری در فضای آنلاین، حالا زمان تطبیق، خلاقیت و بازنگری است. در ادامه سه راهکار عملی و مهم برای دوام آوردن و حتی رشد در این شرایط جدید ارائه شده است:
1. هنوز برای خداحافظی با سئو زود است
درست است که نمایش نتایج ارگانیک سختتر شده، اما سئو هنوز زنده است، فقط باید روشتان را تغییر دهید. بهجای صرفا تمرکز بر رتبه یک گوگل، حالا باید سعی کنید در باکس هوش مصنوعی گوگل یا همان AI Overview هم دیده شوید.
هدف نهایی سئو تغییری نکرده؛ همچنان باید نیاز مخاطب را به بهترین شکل پاسخ دهید، فقط حالا این پاسخ ممکن است مستقیما در نتایج هوشمند ظاهر شود. این یعنی محتوای دقیق، معتبر و شفاف از همیشه مهمتر شده است.
همچنین ممکن است چیزی به اسم “بهینهسازی برای AI” بهزودی به یکی از شاخههای اصلی دیجیتال مارکتینگ تبدیل شود؛ اما ما هنوز با همان جستجوگرانی سروکار داریم که در اینترنت به دنبال اطلاعات هستند. قوانین اصلی بازی همچنان یکسان است، کسی که بهتر به تقاضای اطلاعات پاسخ میدهد، برنده است!
تا زمانی که بتوانید این تقاضا را برآورده کنید، چه از طریق وبسایت خود، چه نتایج جستجوی گوگل یا شاید پلتفرم دیگری در آینده؛ همچنان مخاطبان خود را خواهید داشت.
2. به سراغ کانالهای دیگر بروید
بیایید واقعبین باشیم، ترافیک ارگانیک ممکن است کاهش یابد. پس وقت آن است که تخممرغها را در سبدهای بیشتری بچینید. به عنوان مثال:
بازاریابی ویدئویی:
خیلی از ما (چه متخصصان سئو و چه کسبوکارها) هنوز ویدیو را جدی نگرفتهایم. اما محتوای ویدئویی، حتی ویدیوهای کوتاه برای شبکههای اجتماعی یا یوتیوب، میتوانند مخاطب جذب کرده و اعتماد ایجاد کنند.
تبدیل محتوا به چند فرمت:
یک مقاله خوب میتواند تبدیل شود به یک پادکست کوتاه، یک کلیپ آموزشی، یک اینفوگرافیک یا حتی چند پست در لینکدین.
بازنگری در تبلیغات جستجو:
اگر سئو دیگر بهتنهایی جواب نمیدهد، وقت آن رسیده که تبلیغات در موتورهای جستجو را جدیتر بگیرید. بهخصوص تبلیغات گوگل که میتواند مکمل خوبی برای افت ترافیک ارگانیک باشد. شاید بودجهای که قبلا فقط صرف تولید محتوا میکردید، حالا بهتر باشد بخشی از آن صرف کمپینهای هوشمندانه تبلیغاتی کنید، چه در گوگل و چه حتی در موتورهای دیگر مثل بینگ، که معمولا هزینه هر کلیک در آنها پایینتر است.
در نتایج هوش مصنوعی دیده شوید:
صادقانه بگوییم؛ دیگر زمان پرداختن تنها به سئو به سر رسیده است. با این که هنوز و در زمان نگارش این مقاله هم بیشتر افراد از گوگل برای پیدا کردن سوالات و راهحل نیازهای خود استفاده میکنند؛ اما بسیاری از کاربران هم ترجیح میدهند پاسخهای خود را مستقیم و از ابزارهایی مثل chatGPT، جمنای و یا دیگر ابزارهای این حوزه بگیرند. بدیهی است که شما هم برای دیده شدن، باید جزو سایتهایی باشید که توسط این ابزارها معرفی میشوند. چطور؟ در این مورد پیشنهاد میکنم مقاله “GEO چیست” از وبلاگ جی ادز را مطالعه کنید تا نه تنها با نحوه بهینهسازی سایت برای دیده شدن در ابزارهایی مثل چت جی پی تی آشنا شوید؛ بلکه بررسی کنید چطور میتوانید سایت خود را برای دیده شدن در نتایج AI Overview و AI Mode نیز بهینه کنید.
3. به برند خود اهمیت دهید
در دنیایی که نتایج جستجو پیچیدهتر شده، یک چیز بیشتر از همیشه اهمیت دارد: نام شما چقدر برای مخاطب آشناست؟ برندهایی که مردم به آنها اعتماد دارند، حتی اگر در صفحه دوم باشند هم دیده میشوند.
گوگل و کاربران هر دو به برندهایی اعتماد میکنند که حضور پررنگ و حرفهای در اینترنت دارند، نه فقط در وبسایت، بلکه در شبکههای اجتماعی و رسانهها.
چطور برندسازی کنیم؟
- پیام برند خود را در تمام کانالها (از سایت تا اینستاگرام و حتی ایمیل مارکتینگ) یکپارچه و قابل تشخیص کنید.
- حضور فعال داشته باشید، حتی اگر هنوز مشتری زیادی ندارید.
- بهجای فروش مستقیم، روی ایجاد “اعتماد” سرمایهگذاری کنید.
البته همیشه لازم نیست فقط روی یک روش تمرکز کنید. ترکیب هوشمندانهی سئو و تبلیغات گوگل همراه با حضور فعال در سوشال مدیا، استراتژی موفقتر و پایدارتری خواهد بود.
آماده تغییر باشید
AI Overview یک تغییر بزرگ در نحوهی نمایش نتایج جستجو در گوگل است؛ تغییری که سئو را دشوارتر میکند، اما نه غیرممکن. اگر همچنان محتوای باکیفیت تولید میکنید، آگاهی از برند خود را تقویت میکنید و از ابزارهای مکمل مثل تبلیغات گوگل بهره میگیرید، همچنان میتوانید در صدر بمانید.
توجه داشته باشید؛ آینده متعلق به کسانیست که با تغییرات سازگار میشوند، نه کسانی که در برابر آن مقاومت میکنند.










کامنت های این مقاله